Het internet staat bol van informatie over het voorstel van Wet uitfasering pensioen in eigen beheer (kamerstuknummer 34 555). De wet treedt naar verwachting binnenkort in werking, voor het gedeelte van de wet dat ziet op de uitfasering van pensioen in eigen beheer waarschijnlijk per 1 april 2017. Welke juridische documenten zijn nodig voor uitvoering van de wet? Hierna een overzicht.
Stopzetten lopende pensioenopbouw
Een DGA met pensioen in eigen beheer is verplicht zijn pensioenopbouw in eigen beheer vanaf 1 april 2017 voor de toekomst te staken. Het staken van de verdere pensioenopbouw dient te worden geregeld door middel van:
- Een overeenkomst tussen de DGA en zijn BV waarin wordt overeengekomen dat de pensioenopbouw vanaf 1 april 2017 wordt gestaakt (indien de DGA een partner heeft is het raadzaam de partner “voor kennisneming” te laten tekenen, zodat de partner weet dat na het overlijden van de DGA geen recht op partnerpensioen bestaat of een beperkt recht, gerelateerd aan de pensioenopbouw tot 1 april 2017 en de partner voorts weet dat na beëindiging van de partnerrelatie een eventueel recht op pensioenverevening en een eventueel recht op bijzonder partnerpensioen is beperkt tot de pensioenopbouw tot 1 april 2017)
- Een dienovereenkomstig AVA-besluit.
Indien de DGA niet kiest voor omzetting van het tot 1 april 2017 opgebouwde pensioen in eigen beheer in een oudedagsverplichting (ODV) en ook niet voor afkoop van zijn pensioen in eigen beheer, blijft het hierbij.
Keuze voor ODV
Indien de DGA kiest voor omzetting van zijn pensioen in eigen beheer in een ODV, zijn de volgende juridische stukken noodzakelijk:
- Een overeenkomst tussen de DGA en zijn BV inzake de omzetting van het tot 1 april 2017 opgebouwde pensioen in eigen beheer in een ODV waarin is geregeld welke rechten de DGA uit hoofde van de ODV aan de BV ontleent (de “ODV-overeenkomst”)
- Een dienovereenkomstig AVA-besluit
- In de situatie dat de DGA een partner heeft: een overeenkomst tussen de DGA en de partner waarin de partner de wettelijk vereiste schriftelijke toestemming geeft (voor de partner gaan geen vermogensrechten verloren zodat een eventuele compensatie mogelijk zowel civielrechtelijk las fiscaalrechtelijk als schenking van de DGA aan de partner kwalificeert; situatie A)
- In de situatie dat de partnerrelatie van de DGA is geëindigd door echtscheiding of beëindiging van een geregistreerd partnerschap: een overeenkomst tussen de DGA en de ex-partner waarin de ex-partner de wettelijk vereiste schriftelijke toestemming geeft (voor de partner gaan mogelijk vermogensrechten verloren, te weten: het recht op uitbetaling van ouderdomspensioen uit hoofde van pensioenverevening en bijzonder partnerpensioen, zodat in de situatie waarin geen compensatie zou worden overeengekomen mogelijk zowel civielrechtelijk als fiscaalrechtelijk sprake is van een schenking door de ex-partner aan de DGA; situatie B)
Indien tijdens het bestaan van het huwelijk of de partnerrelatie zou worden gecompenseerd, dient (afhankelijk van het tussen partijen geldende huwelijksvermogensrecht) te worden geanalyseerd welke de civielrechtelijke en fiscaalrechtelijke status van de compensatie is. In beginsel is sprake van een (belaste) schenking. Gesteld zou kunnen worden dat sprake is van voldoening aan een natuurlijke verbintenis ter compensatie van het verloren gaan van het potentiële recht op pensioenverevening en het potentiële recht op bijzonder partnerpensioen.
Keuze voor afkoop
Indien de DGA kiest voor afkoop van zijn tot 1 april 2017 in eigen beheer opgebouwde pensioen, zijn de volgende juridische stukken noodzakelijk:
- Een overeenkomst tussen de DGA en zijn BV inzake het vervallen van zijn pensioen, de vaststelling en de uitbetaling van de afkoopwaarde
- Een dienovereenkomstig AVA-besluit
- In de situatie waarin de DGA een partner heeft: een overeenkomst met zijn partner waarin de partner de vereiste schriftelijke toestemming voor de afkoop geeft en waarin is geregeld aan wie de afkoopwaarde toekomt (afhankelijk van het antwoord op de vraag of de afkoopwaarde in een gemeenschap valt of juist niet kan compensatie voor de partner worden overeengekomen; deze situatie komt overeen met situatie A hiervoor)
- In de situatie waarin sprake is van een ex-partner (als gevolg van echtscheiding of het eindigen van een geregistreerd partnerschap): een overeenkomst tussen de DGA en de ex-partner waarin deze de vereiste schriftelijke toestemming voor de afkoop geeft en waarin eventueel compensatie voor de ex-partner is geregeld indien rechten op uitbetaling van ouderdomspensioen en bijzonder partnerpensioen verloren gaan (deze situatie komt overeen met situatie B hiervoor).
Aandachtspunten
Op de volgende aandachtspunten moet worden gewezen:
- In het voorafgaande is de situatie waarin sprake is van scheiding van tafel en bed (wel recht op pensioenverevening/geen recht op bijzonder partnerpensioen) niet behandeld;
- Door omzetting van pensioen in eigen beheer in een ODV vervalt de dividendklem en daardoor stijgt eventueel de draagkracht voor betaling van alimentatie, met als gevolg dat in de situatie waarin door de DGA betaalde alimentatie vanwege de dividendklem lager was dan de behoefte, de DGA rekening moet houden met verhoging van de alimentatie;
- Door afkoop van het pensioen in eigen beheer stijgt eventueel eveneens de draagkracht voor betaling van alimentatie uit hoofde van (de beleggingsopbrengst van) de ontvangen afkoopsom;
- Indien de ex-partner wordt gecompenseerd voor het vervallen van het recht op pensioenverevening en/of het recht op bijzonder partnerpensioen, kan de compensatie invloed hebben op de behoefte aan alimentatie;
- In geval van echtscheiding na omzetting van pensioen in eigen beheer in een ODV of afkoop waardoor het partnerpensioen van de DGA wegvalt, kan deze worden geconfronteerd met een pensioenverweer indien de DGA echtscheiding verzoekt, of met verhoging van de alimentatie op de voet van art. 1:157, lid 2 BW
- indien externe uitvoering van het recht op uitbetaling van ouderdomspensioen en het bijzonder partnerpensioen met restitutieplicht bij vóóroverlijden van de vereveningsgerechtigde/gerechtigde tot bijzonder partnerpensioen is overeengekomen, geldt dat voor omzetting van het pensioen in eigen beheer in een ODV of afkoop de schriftelijke toestemming van de ex-partner nodig is omdat de ex-partner medewerking zal moeten verlenen aan ongedaan making van de externe uitvoering;
- indien externe uitvoering van het recht op uitbetaling van ouderdomspensioen en het bijzonder partnerpensioen zonder restitutieplicht bij vóóroverlijden van de vereveningsgerechtigde/gerechtigde tot bijzonder partnerpensioen of conversie is overeengekomen, is geen schriftelijke toestemming van de ex-partner nodig voor omzetting van het pensioen in eigen beheer van de DGA in een ODV of afkoop, omdat de rechten van de ex-partner in die situatie niet door keuze DGA worden beïnvloed.
Foto: rechtbank Zwolle
